اقتصاد دانش بنیان

گفت وگو با ایده پرداز تله طب، استارت آپ برگزیده الکام استارز

دسترسي به پزشک متخصص در لحظات حساس بيماري که هر ساعتش تعيين کننده است، امري حياتي است. نبود پزشک متخصص مي تواند فاجعه به بار بياورد. براي خيلي ها که در مناطق محروم هستند يا بيماراني که قادر نيستند به دليل شرايط جسمي شان به شکل حضوري به مطب پزشک مراجعه کنند، دسترسي آني به پزشک مانند معجزه است.

هدي دوست محمدي، بيست وهشت ساله، تلاش کرده با راه اندازي اپليکيشن تله طب، اين نياز عمومي را پاسخ بدهد و فاصله پزشک تا بيمار را به اندازه يک کليک کاهش دهد. او دانشجوي دکتراي مکانيک است و رشته تحصيلي اش هيچ ربطي به پزشکي ندارد، اما توانسته با راه اندازي استارت آپ تله طب، اعتماد پزشکان و بيماران زيادي را به خود جلب کند. با ايده پرداز استارت آپ برگزيده الکام استارز، گفت وگو کرده ايم که در ادامه مي خوانيد.

شما درس پزشکي نخوانده ايد، چطور شد به فکر راه اندازي «تله طب» افتاديد؛ استارت آپي که کاملا در حوزه پزشکي  فعاليت دارد؟

سال 93 بود که در زمينه «تله مديسين» يا «پزشکي از راه دور» در ايران فعاليت مي کرديم و قصد داشتيم امکاني را فراهم کنيم که بيماران بتوانند از راه دور با پزشک خود در ارتباط باشند و ويزيت شوند. از لحاظ نرم افزاري توانستيم کار را پيش ببريم اما در بخش سخت افزاري با مشکلات بزرگي مواجه بوديم. منظورم از سخت افزار اين است که علاوه بر اين که هماهنگي متخصص ها چالش بزرگي بود، تامين تجهيزات پزشکي مثل تله مانيتورينگ هم هزينه هاي سنگيني را در پي داشت. از آن جا که اين پروژه از طرف نهادهاي مربوطه حمايت نشد، با شکست سنگيني مواجه شديم. همين مسئله باعث شد به فکر «تله طب» بيفتيم. پس سعي کرديم تله مديسين را در نسخه کوچک تر به عنوان تله طب راه اندازي کنيم.

 پس مي توانم بگويم که هدف اصلي تله طب، تبديل شدن به تله مديسين است؟

دقيقا همين طور است. هدف تله طب اين است که بتواند در زمينه پزشکي از راه دور به درجه اي برسد که همه کشور را پوشش دهد. رسيدن ما به اين هدف در بلندمدت محقق خواهد شد.

 تله طب دقيقا چه کاري انجام مي دهد، يعني چطور مي تواند بسياري از بيماران را از مراجعه حضوري به مطب پزشک بي نياز کند؟

از دي سال 94 و با حمايت شتاب دهنده «تريگ آپ» شرکت فناپ، تله طب را آغاز کرديم. نسخه آزمايشي تله طب در فروردين 95 به کار گرفته شد و پس از آن نسخه اندرويد آن نيز وارد بازار شد. اپ «آي او اس»مان هم در مرحله تست نهايي است و به زودي منتشر مي شود.

تله طب طوري طراحي شده که مي تواند به صورت آنلاين، مشاوره پزشکي به بيمار ارائه دهد. در واقع ما در تله طب تلاش کرده ايم بين متخصص و بيمار در فضاي مجازي رابطه ايجاد کنيم. بسياري از مواقع اتفاق مي افتد که بيمار مجبور است از شهرهاي دور خود را به مطب پزشک خود در شهري ديگر برساند، در حالي که اين ويزيت مي توانست به صورت غيرحضوري هم اتفاق بيفتد. مثلا برخي از متخصصان قلب و عروق يا مغز و اعصاب معتقدند بيمارانشان به خاطر شرايط حساسي که دارند، بهتر است از منزل خارج نشوند و ترجيح مي دهند فالوآپ و پيگيري وضعيت بيمار خود را به صورت غيرحضوري انجام دهند. تله طب مي تواند به اين گونه بيماران کمک کند تا بدون حضور فيزيکي و در فضاي تله طب، پزشک خود را ملاقات کنند و ويزيت شوند. تله طب مانند يک سفر کاربري مي ماند. در واقع تله طب سعي مي کند چهار مرحله ويژه را گام به گام در اختيار کاربر قرار دهد تا نياز غيرحضوري کاربر به پزشک رفع شود و از مراجعات غيرضروري به مطب ها و اتلاف وقت جلوگيري شود. حتي گاهي برخي کاربرها نمي دانند بايد نزد کدام متخصص مراجعه کنند. تله طب در اين زمينه نيز مي تواند کاربران را راهنمايي کند و با اين کار در صرف زمان و هزينه آن ها صرفه جويي مي شود.

 منظور شما از چهار مرحله چيست؟

در حال حاضر تله طب در بستر وب و اپليکيشن موبايل شروع به فعاليت کرده است. ما اپ هايي را وارد بازار مي کنيم که هر کدام تخصص هاي مختلف پزشکي را پوشش مي دهند و کاربر مي تواند بسته به نياز خود، از اين اپ ها استفاده کند. در حال حاضر فقط اپ پوست و زيبايي راه اندازي شده است. سرويس هايي که هر اپ در اختيار کاربر قرار مي دهد، متنوع است.

اول اين که اطلاعات نزديک ترين کلينيک هاي زيبايي محل زندگي يا محل کار شما را در اختيارتان قرار مي دهد. در مرحله دوم شما مي توانيد با پزشکان متخصص زيبايي مشاوره کنيد و در اين مسير حتي مي توانيد عکس يا هر فايلي را که به فرايند مشاوره کمک مي کند، ارسال کنيد. سومين گام اين است که اين اپ مي تواند اطلاعات معتبر پزشکي در حوزه پوست و زيبايي را در اختيار کاربر قرار دهد. در گام چهارم نيز ما فضايي را براي تعامل و گفت وگوي کاربرها با يکديگر در نظر گرفته ايم. به اين صورت که کاربرها مي توانند تجربيات خود را در طول بيماري و درمان در اختيار ديگر کاربران قرار دهند.

 در قدم بعدي قصد داريد اپ کدام تخصص را طراحي و وارد بازار کنيد؟

در حال حاضر اپ بارداري در حال طراحي است. قدم بعدي ما طراحي اپ قلب و عروق است. طبق آمارهايي که وجود دارد در کشور ما يکي از دلايل اصلي مرگ و مير، بيماري هاي مربوط به قلب و عروق است. بنابراين اين اپ مي تواند پيش آگاهي هاي لازم را به بيماران و خانواده هايشان ارائه دهد.

 براي تهيه اين اپ ها، قطعا نياز است که از حضور پزشکان متخصص هم استفاده شود.

همين طور است. ما براي تهيه هر کدام از شاخه ها، از وجود متخصصان همان حوزه استفاده مي کنيم و نظرات آن ها را در هر مرحله از ساخت اپ ها پياده مي کنيم.

 آيا در تله طب، کاربران مي توانند پزشک متخصصي را که تحت نظر او هستند، به تله طب معرفي کنند و در مواقع لازم، از مشاوره تخصصي پزشک خود بهره ببرند؟

بله. در تله طب، بخشي وجود دارد که کاربر مي تواند پزشک معتمد خود را به سايت معرفي کند و در صورت تمايل پزشک و به عضويت درآمدن او، از مشاوره پزشکي او استفاده کند. بسيار اتفاق افتاده که خود پزشک و متخصص به عضويت تله طب درآمده و از طريق ما، فرايند فالوآپ بيمار خود را انجام مي دهد.

 شما براي پرداختن به اين ايده، الگوي خاصي را دنبال کرديد؟

تله مديسين نمونه داخلي ندارد، اما نمونه خارجي دارد. اين که بگويم صرفا به الگوبرداري از نمونه هاي خارجي اقدام کرديم، درست نيست بلکه الگوبرداري زماني نتيجه مي دهد که با بومي سازي همراه باشد. ما ضمن شناسايي نقاط قوت و ضعف نمونه هاي خارجي تله مديسين، تله طب را قلم زديم، اما مثلا وقتي به نمونه تله مديسين در امريکا نگاهي بيندازيم مي بينيم که تله مديسين به عنوان يکي از بازوهاي قوت دولت امريکا به حساب مي آيد و دولت مستقيما از آن حمايت مي کند. در ايران راه بسياري تا جايگاه اصلي تله مديسين داريم. علاوه بر اين، نيازهاي کاربر ايراني با کاربر امريکايي متفاوت است. بنابراين بومي سازي بايد در کنار الگوبرداري اتفاق بيفتد.

 از هزينه هاي استفاده از سرويس تله طب براي ما بگوييد. کاربري که قصد استفاده از سرويس شما را دارد، با صرف چه مقدار پول مي تواند از يک مشاوره پزشکي بهره مند شود؟

ما طبق سيستم قيمت گذاري که در اختيار داريم و لحاظ کردن تفاوت هايي که مشاوره پزشکي غيرحضوري با مراجعه حضوري دارد به قيمت 15 هزار تومان رسيده ايم. البته تا به حال چند مورد پيش آمده است که بيمار تنها هزار تومان براي مشاوره پرداخت کرده است که چنين مواردي طبق نظر پزشک، اتفاق مي افتد. چرا که بيشترين درصد اين مبلغ دريافتي، در اختيار پزشک قرار مي گيرد. دليل اين که اين مبلغ برآورد شده، اين است که در مشاوره پزشکي غيرحضوري نسبت به حضوري، تعامل فيس تو فيس وجود ندارد، تجويز دارو انجام نمي شود و همين طور راهي براي استفاده از بيمه هاي درمان نيز در نظر گرفته نشده است. ما به کاربران خود تعهد داده ايم که به پرسش آن ها ظرف 24 ساعت، پاسخ داده خواهد شد. در صورتي که اين اتفاق نيفتد، مبلغ به کاربر عودت داده مي شود. ما نمي توانيم ادعا کنيم که پاسخ ها در لحظه داده مي شود، چرا که در آن صورت وارد مرحله حساسي خواهيم شد و تله طب رنگ اورژانسي به خود مي گيرد.

 با توجه به اين که فرهنگ سازي براي استفاده از تله مديسين هنوز در کشور ما جا نيفتاده است، درآمد امروز تله طب چقدر است؟

ما هنوز انتظار درآمدزايي از تله طب نداريم. پلتفرم ما يک پلتفرم چندوجهي است و براي اين که به درآمدزايي برسيم نياز است هم تعداد کاربرها و هم تعداد پزشکان همزمان افزايش پيدا کنند. اما مسئله اي که با آن روبه رو هستيم اين است که پزشکان زماني به سمت تله طب جذب مي شوند که کاربران زيادي وجود داشته باشد. از طرف ديگر، کاربران زماني به سراغ تله طب مي آيند که متخصصان و پزشکان بيشتري را پيش روي خود ببينند. به همين خاطر بايد بگويم درآمد ما هنوز از 200 هزار تومان، تجاوز نکرده است. البته من اگر يک درصد هم نسبت به آينده فعاليتمان نااميد بودم، خيلي پيش تر از اين ها، سرويس را تعطيل مي کردم.

 مي توانيد به ما بگوييد که تعداد کاربران و پزشکان در تله طب از ابتدا تا امروز چه تعداد بوده است؟

تعداد كل كاربرهايي كه از شروع كار تا امروز از تله طب استفاده كرده اند، حدود 27 هزار نفر و پزشكان متخصص 44 نفر بوده اند. البته پزشكاني كه داخل اپ مشاوره مي دهند 14 نفر هستند. ضمنا داخل كافه بازار هزار تا ريت داريم كه از اين تعداد، 80 درصدشان پنج ستاره هستند و نمره ميانگينمان 4/8 تخمين زده شده است.

 شما با چه مقدار سرمايه آغاز به کار کرديد؟

از ابتدا با سرمايه گذاري کوچک شتاب دهنده تريگ آپ آغاز کرديم که مبلغ حدود 25 ميليون در اختيار ما قرار داد و به ازاي آن، سهمي از ما دريافت کرد. پس از گذشت چند ماه، در مرحله دوم نيز روي استارت آپ ما سرمايه گذاري کرد.

 سرمايه گذارهاي ديگري به سراغتان نيامده اند؟

خير. ريسک سرمايه گذاري در حوزه سلامت بالاست. به همين خاطر سرمايه گذارها کمتر به سمت اين حوزه مي آيند. از طرف ديگر کار با استارت آپ ها نياز به سرمايه گذارهاي ريسک پذير دارد که متاسفانه چنين سرمايه گذارهايي تقريبا وجود ندارند. حتي سرمايه گذارهايي هم که با برخي استارت آپ ها کار مي کنند، پيش شرط هايي از جمله ثبت شرکت و دريافت گريد را مد نظر قرار مي دهند. هنوز نوع فعاليت استارت آپ ها براي بسياري از سرمايه گذارها تعريف نشده است، به همين خاطر بسياري از استارت آپ ها در جلساتي که با سرمايه گذارها مي گذارند، احساس مشترکي نمي بينند.

 از اعضاي تله طب بگوييد. تيم تله طب چند نفر و با چه تخصص هايي هستند؟

به جز من، دو نفر ديگر هم جزو اعضاي اصلي و ابتدايي پروژه هستند. احسان نوري که با مدرک کارشناسي ارشد بيوالکترونيک (مهندسي پزشکي) مدير اجرايي اين پروژه است. جوان توانمند بيست ويک ساله به نام شايان شفيعي هم  دانشجوي کارشناسي IT است و تمام فعاليت هاي حوزه برنامه نويسي و طراحي نرم افزارها را برعهده دارد. به طور کلي تيم تله طب يک تيم ده نفره است که در حوزه هاي محتوا، مارکتينگ و بازاريابي و همين طور تيم مشاوره پزشکي فعاليت مي کند.

 آيا حمايت هاي مالي يا معنوي از نهاد يا سازمان خاصي دريافت کرده ايد؟

در جشنواره ايران ساخت در بخش نرم افزارهاي موبايل، به عنوان اپ برگزيده معرفي شديم. همين طور در الکامپ امسال هم جزو ده استارتاپ برتر قرار گرفتيم. اين برگزيده شدن ها، به نوعي قوت قلب و حمايت براي ما محسوب مي شود. در خصوص حمايت هاي مالي بايد بگويم که هيچ حمايت مالي دريافت نکرده ايم، چرا که براي دريافت وام حتما بايد شرکت ثبت شود. از طرف ديگر وام بازپرداخت مي خواهد که ما در ابتداي راه نمي توانيم از پسش بربياييم. به همين دليل ترجيح داديم به جاي اقساط وام به پرداخت درصدي به سرمايه گذار بپردازيم.

 تبليغات شما براي نهادينه کردن فرهنگ استفاده از تله مديسين به کجا رسيده است؟

ما در فضاي مجازي تبليغات محدودي داشتيم، اما به جهت اين که چندين مرتبه در حوزه سلامت جزو اپ هاي برگزيده انتخاب شديم، کافه بازار اپ ما را در صفحه اول قرار داد که همين اتفاق را مي توان به عنوان تبليغ موثري دانست. با وجود اين، من معتقدم تله طب نياز به تبليغات ندارد، چرا که سلامت نياز اساسي مردم است. شايد در ابتداي راه، حتي متضرر شويم، اما مي توانيم با قرار دادن نکات مثبتي در کسب و کار خود، سريع تر به موفقيت برسيم. مثلا با ساده سازي پرداخت ها يا کاهش قيمت هاي اخذ مشاوره هاي پزشکي مي توان در جذب کاربرها موثر بود.

 در مسير طراحي و رشد تله طب به عنوان يک فعاليت استارت آپي، چه خون دل هايي خورده ايد؟

اين نوع کسب و کار در کشورهاي توسعه يافته به درآمدزايي بسيار خوبي رسيده است، اما در ايران هنوز در قدم اول به سر مي بريم. دغدغه اصلي ما اين است که فرهنگ سازي مطلوبي براي استفاده از تله طب در کشور ما وجود ندارد. در واقع بسترسازي تله مديسين صرف زمان زيادي را مي طلبد. با وجود اين ما اطمينان داريم در آينده اي نزديک، نه تنها مردم، بلکه خود پزشکان و متخصصان هم به وجود شبکه ما، احساس نياز خواهند کرد. قدم هاي اوليه در هر کاري، سخت و طاقت فرساست، اما ما خود را براي هر سختي مهيا کرده ايم، تا زماني که اين فرهنگ در کشور جا بيفتد. چالش ديگر، پلتفرم چندوجهي ماست. همان طور که قبلا توضيح دادم به خاطر ويژگي اين پلتفرم نياز است که تعداد متخصصان و کاربران با هم افزايش پيدا کند. قضيه اين روش مثل پيدايش مرغ و تخم مرغ است که وجود هر کدام، وابسته به حضور ديگري است. از آن جا که فرهنگ تله مديسين در کشور ما نهادينه نشده است، مردم همچنان درگير پزشکي به شيوه سنتي هستند، در حالي که اگر از سيستم ما حمايت کنند در زمان و هزينه آن ها بسيار صرفه جويي خواهد شد. مسئله بعدي، کمبود نيروي فني متخصص است. در واقع نيروي فني متخصصي که بتواند با درآمد کم با يک استارت آپي همراه باشد، بسيار کم است.

 شما يک تجربه شکست خورده در حوزه تله مديسين را پشت سر گذاشته ايد، چه درسي از آن شکست گرفته ايد که بخواهيد با بقيه استارت آپي ها به اشتراک بگذاريد.

پيش از هر چيز بايد بگويم کسي که وارد استارت آپ مي شود، بايد کفش آهني به پا کند و صبر زيادي داشته باشد. خيلي از بيزينس هاي موفقي که امروزه مي بينيم، گذشته کوچک و ساده اي دارند. بايد با منطق و حساب شده قدم برداشت و گام به گام حرکت کرد. نبايد همزمان چند استارت آپ راه اندازي کرد. بهتر است يک کسب و کار را با تمرکز و تفکر انتخاب کنند و در همان کسب و کار به تخصص و موفقيت برسند. دوستاني را مي بينم که در قدم آخر رسيدن به موفقيت، پا پس کشيده اند و نااميد شده اند. در اين صورت وقتي استارت آپ خود را رها مي کنند، افراد ديگري به راه اندازي مجدد آن استارت آپ مشغول مي شوند و به موفقيت مي رسند. براي آغاز هر کسب و کار، بايد مخاطبان خود را بشناسند و نيازهاي واقعي جامعه را بررسي کنند. اگر تجربه شکست دارند، مي توانند از نکات آن تجربه براي بهبود عملکردشان استفاده کنند. وقتي ما تله طب را آغاز کرديم گمان مي کرديم همه مردم و پزشکان، مثل خودمان از اين طرح استقبال خواهند کرد، اما فرهنگ سازي مسئله مهمي بود که از چشم ما دور مانده بود. از آن جا که استارت آپ ها، کسب و کارهاي نو هستند، احتمالا هيچ نمونه قبلي وجود ندارد که بتوان از آن الگوبرداري کرد. بنابراين بايد با يک برنامه مدون و منطقي پيش بروند و روياپردازي را کنار بگذارند.

منبع: مجله دانش بنیان